بهداشت دهان و دندان حیوانات خانگی | راهنمایی جامع برای صاحبان حیوانات خانگی

بهداشت دهان و دندان حیوانات خانگی، یکی از مهم‌ترین جنبه‌های سلامتی آنهاست که بسیاری از صاحبان حیوانات خانگی به آن بی‌توجه‌اند. اگرچه مراقبت‌های روزمره از سلامت عمومی حیوانات خانگی نظیر تغذیه و واکسیناسیون معمولاً در اولویت قرار می‌گیرد، اما بهداشت دهان و دندان اغلب نادیده گرفته می‌شود. این غفلت می‌تواند به مشکلات جدی برای حیوانات منجر شود و کیفیت زندگی آنها را به شدت کاهش دهد. از پوسیدگی دندان‌ها گرفته تا بیماری‌های لثه، مشکلات دهانی می‌توانند به سایر اعضای بدن نیز آسیب برسانند.

این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع به بررسی تمامی جنبه‌های بهداشت دهان و دندان حیوانات خانگی پرداخته و به صاحبان حیوانات خانگی کمک می‌کند تا از سلامت دهانی دوستان پشمالوی خود مراقبت کنند.

اهمیت بهداشت دهان و دندان در حیوانات خانگی:

سلامت دهان و دندان مستقیماً بر سلامت کلی حیوان تأثیر می‌گذارد. دهان به عنوان دروازه‌ای برای ورود مواد غذایی و اکسیژن به بدن، نقش حیاتی در سلامت عمومی ایفا می‌کند. دهان سالم نه تنها به حیوان اجازه می‌دهد تا به راحتی غذا بخورد، بلکه از گسترش باکتری‌ها و عفونت‌های دهانی به سایر نقاط بدن جلوگیری می‌کند.

بیماری‌های دهانی و تاثیرات سیستمیک

مشکلات دهانی و دندانی در حیوانات خانگی می‌تواند باعث ورود باکتری‌ها به جریان خون شود و در نتیجه مشکلات جدی‌ای در اندام‌های داخلی حیوان به وجود آورد. به عنوان مثال، بیماری‌های لثه ممکن است منجر به عفونت‌های قلبی، کلیوی و حتی مشکلات تنفسی شوند. تحقیقات نشان داده‌اند که حیواناتی که به بهداشت دهان آنها توجه نشده است، احتمال بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های مزمن دارند.

رابطه بین بهداشت دهان و عمر حیوانات خانگی

مطالعات دامپزشکی نشان می‌دهد که حیوانات خانگی که از بهداشت دهان و دندان به خوبی مراقبت می‌شود، به طور متوسط عمر طولانی‌تری نسبت به حیواناتی که به آن توجه نمی‌شود، دارند. دلایل این تفاوت عمدتاً به جلوگیری از گسترش باکتری‌ها و عفونت‌ها در بدن بازمی‌گردد که از طریق دهان آلوده ممکن است رخ دهد.

شایع‌ترین مشکلات دهانی در حیوانات خانگی

از شایع ترین موارد مربوط به مشکلات دهانی در حیوانات خانگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱.پلاک و جرم دندانی

پلاک‌ها لایه‌های نازکی از باکتری‌ها هستند که بر روی دندان‌ها تشکیل می‌شوند. اگر این پلاک‌ها به موقع پاک نشوند، با ترکیب با مواد معدنی در بزاق حیوان، به جرم دندانی سخت تبدیل می‌شوند. جرم دندانی به مرور زمان می‌تواند به لثه‌ها فشار وارد کند و منجر به التهاب و عفونت شود.

مطالعات نشان می‌دهند که بیش از ۸۰ درصد سگ‌ها و ۷۰ درصد گربه‌ها تا سن سه سالگی به نوعی از بیماری‌های دهانی و دندانی مبتلا می‌شوند. پلاک و جرم دندانی اصلی‌ترین عامل این مشکلات هستند که می‌تواند باعث مشکلات جدی دهانی و حتی از دست دادن دندان شود.

۲.التهاب و عفونت لثه (پریودنتیت)

اگر پلاک و جرم دندانی به مدت طولانی بر روی دندان‌ها باقی بمانند، به التهاب و عفونت لثه منجر می‌شوند. این عفونت‌ها ممکن است از لثه‌ها به سایر بافت‌های دهانی و حتی استخوان‌های فک گسترش یابند. در موارد حاد، بیماری‌های لثه می‌توانند باعث از دست دادن دندان‌ها و حتی استخوان‌های فک شوند.

پریودنتیت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دهانی در حیوانات خانگی است و علائم آن شامل قرمزی لثه‌ها، بوی بد دهان، خونریزی از لثه‌ها و درد هنگام جویدن می‌شود. اگر این بیماری‌ها به موقع درمان نشوند، ممکن است به مشکلات سیستمیک منجر شوند.

۳. بوی بد دهان (هالیتوزیس)

بوی بد دهان در حیوانات خانگی اغلب اولین علامتی است که نشان‌دهنده وجود مشکلات دندانی است. این بو معمولاً به دلیل تجمع باکتری‌ها در دهان حیوان ایجاد می‌شود. اگرچه بوی بد دهان ممکن است به علت مشکلات گوارشی نیز باشد، اما در بیشتر موارد به مشکلات دهانی مانند پلاک و التهاب لثه بازمی‌گردد.

در یک مورد گزارش شده، یک سگ خانگی به علت بوی شدید دهان به دامپزشک ارجاع داده شد. پس از بررسی‌ها مشخص شد که سگ دچار التهاب شدید لثه و عفونت‌های دهانی است که به دلیل عدم مراقبت مناسب از دندان‌ها ایجاد شده بود.

۴. شکستن یا ترک خوردن دندان‌ها

حیوانات خانگی، به‌ویژه سگ‌ها، ممکن است هنگام جویدن اجسام سخت مانند استخوان‌های سنگین، سنگ‌ها یا اسباب‌بازی‌های نامناسب، دچار شکستن یا ترک خوردن دندان شوند. این مشکل می‌تواند منجر به درد شدید، عفونت‌های دهانی و حتی نیاز به کشیدن دندان شود.

تحقیقات دامپزشکی نشان می‌دهد که استفاده از اسباب‌بازی‌های نرم و مناسب می‌تواند به جلوگیری از شکستن دندان‌ها در حیوانات خانگی کمک کند. دندان‌های شکسته و آسیب‌دیده نیازمند درمان سریع هستند تا از عفونت و درد جلوگیری شود.

روش‌های مراقبت از دهان و دندان حیوانات خانگی

روش‌های مراقبت از دهان و دندان در حیوانات خانگی به شرح ذیل است:

۱.مسواک زدن دندان‌ها

مسواک زدن دندان‌ها بهترین راه برای پیشگیری از تشکیل پلاک و جرم دندانی است. استفاده از خمیردندان مخصوص حیوانات که دارای طعم‌های جذاب برای آنها است، می‌تواند مسواک زدن را راحت‌تر کند. باید توجه داشت که خمیردندان‌های انسانی به دلیل وجود فلوراید و سایر مواد شیمیایی برای حیوانات خطرناک هستند و نباید استفاده شوند.

بهتر است حداقل سه بار در هفته دندان‌های حیوانات خانگی را مسواک بزنید. برای این کار از مسواک‌های کوچک و مناسب برای دهان حیوانات استفاده کنید و به آرامی دندان‌ها و لثه‌ها را ماساژ دهید.

۲. استفاده از جویدنی‌های دندانی (Dental Chews)

جویدنی‌های دندانی یکی از روش‌های موثر برای کاهش پلاک و جرم دندانی در حیوانات خانگی است. این محصولات با طراحی خاص خود به تمیز کردن دندان‌ها هنگام جویدن کمک می‌کنند. همچنین برخی از این جویدنی‌ها دارای موادی هستند که به کاهش بوی بد دهان کمک می‌کنند.

استفاده منظم از جویدنی‌های دندانی می‌تواند به‌عنوان یک مکمل برای مسواک زدن عمل کند. البته این جویدنی‌ها نباید جایگزین مسواک زدن شوند، بلکه باید به‌عنوان یک روش مکمل مورد استفاده قرار گیرند.

۳.معاینات منظم دامپزشکی

یکی از مهم‌ترین روش‌های حفظ سلامت دهان و دندان حیوانات خانگی، مراجعه منظم به دامپزشک برای بررسی وضعیت دهانی آنها است. معاینات منظم به دامپزشک این امکان را می‌دهد که هر گونه مشکل دهانی را در مراحل اولیه شناسایی کرده و درمان کند. در یک مورد، یک گربه خانگی به دلیل مشکلات غذایی به دامپزشک مراجعه کرد. دامپزشک پس از معاینه دهان گربه، متوجه شد که گربه دچار پلاک و التهاب لثه شده است. با انجام تمیزکاری دندان‌ها و مراقبت‌های بیشتر، مشکل به سرعت برطرف شد.

۴. تغذیه مناسب

نوع غذایی که به حیوانات خانگی داده می‌شود می‌تواند تأثیر زیادی بر سلامت دهان آنها داشته باشد. غذاهای خشک معمولاً به تمیز شدن دندان‌ها کمک می‌کنند، زیرا هنگام جویدن باعث پاکسازی طبیعی پلاک‌ها می‌شوند. از سوی دیگر، غذاهای نرم و مرطوب می‌توانند به تجمع پلاک و جرم دندانی منجر شوند. مطالعات نشان داده‌اند که حیواناتی که از غذاهای خشک استفاده می‌کنند، کمتر دچار مشکلات دهانی و دندانی می‌شوند. با این حال، توصیه می‌شود که در کنار تغذیه مناسب، حتماً از مسواک زدن و جویدنی‌های دندانی نیز استفاده شود.

مشکلات دهانی و دندانی خاص در حیوانات خانگی مختلف:

۱.سگ‌ها

سگ‌ها به دلیل عادات جویدنی خود بیشتر در معرض خطر شکستن دندان‌ها هستند. همچنین نژادهای کوچک‌تر مانند شیتزو و پامرانین‌ها به دلیل ساختار دهانی خود مستعد مشکلات بیشتری مانند جرم دندانی و بیماری‌های لثه هستند. این نژادها نیازمند مراقبت‌های ویژه‌تری هستند و باید به‌طور مرتب توسط دامپزشک بررسی شوند.

۲.گربه‌ها

گربه‌ها معمولاً به دلیل طبیعت خود مشکلات کمتری در دندان‌هایشان دارند، اما بیماری‌های لثه و پلاک‌های دندانی در این حیوانات نیز شایع است. علاوه بر این، گربه‌ها ممکن است دچار مشکلات دندان‌های نهفته یا شکسته شوند که نیاز به درمان تخصصی دارند.

نتیجه‌گیری

سلامت دهان و دندان حیوانات خانگی موضوعی حیاتی است که نباید نادیده گرفته شود. مراقبت‌های منظم و صحیح، از جمله مسواک زدن، استفاده از جویدنی‌های دندانی و معاینات دامپزشکی، می‌تواند از بسیاری از مشکلات جلوگیری کرده و عمر و کیفیت زندگی حیوانات خانگی را بهبود بخشد. صاحبان حیوانات خانگی باید با درک اهمیت این موضوع، به بهداشت دهان و دندان حیوانات خود توجه بیشتری نشان دهند تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری کنند.

سوالات متداول 

۱. چگونه می‌توانم دندان‌های سگم را تمیز کنم؟

مسواک زدن دندان‌ها با مسواک مخصوص و خمیردندان‌های حیوانات خانگی بهترین روش است. استفاده از جویدنی‌های دندانی و مراجعه به دامپزشک نیز توصیه می‌شود.

۲. چرا بوی دهان گربه‌ام بد شده است؟

بوی بد دهان معمولاً به دلیل تجمع پلاک و جرم دندانی یا التهاب لثه است. ممکن است نیاز به تمیز کردن دندان‌ها و معاینه توسط دامپزشک داشته باشد.

۳. آیا می‌توانم از خمیردندان انسانی برای سگم استفاده کنم؟

خیر. خمیردندان‌های انسانی حاوی مواد مضر مانند فلوراید هستند که برای حیوانات خطرناک‌اند و نباید استفاده شوند.

۴.چند بار باید دندان‌های حیوان خانگی‌ام را مسواک بزنم؟

بهتر است حداقل سه بار در هفته دندان‌های حیوان خانگی خود را مسواک بزنید.

۵.چه علائمی نشان‌دهنده مشکلات دهانی در حیوانات خانگی است؟

بوی بد دهان، کاهش اشتها، خونریزی لثه‌ها، درد هنگام جویدن و تغییرات در رفتار ممکن است نشان‌دهنده مشکلات دهانی باشد.