انگل‌های گوارشی یکی از مشکلات شایع در سگ‌ها و گربه‌ها هستند که می‌توانند بر سلامت حیوان و حتی صاحبان آن‌ها تأثیر بگذارند. این انگل‌ها از طرق مختلفی وارد بدن حیوان می‌شوند و در صورت عدم درمان، می‌توانند مشکلاتی مانند سوءتغذیه، کم‌خونی و آسیب به دستگاه گوارش ایجاد کنند. در این مقاله، با انواع انگل‌های گوارشی، علائم، روش‌های پیشگیری و درمان آن‌ها آشنا می‌شوید.
انواع انگل‌های گوارشی رایج در سگ‌ها و گربه‌ها :
کرم‌های گرد (Roundworms) :
کرم‌های گرد مانند توکسوکارا (Toxocara) یکی از شایع‌ترین انگل‌های گوارشی در سگ‌ها و گربه‌ها، به‌ویژه در توله‌ها و بچه‌گربه‌ها هستند.
✅ این انگل‌ها در روده زندگی می‌کنند و از طریق مدفوع، آب آلوده یا شیر مادر منتقل می‌شوند.
✅ در صورت عدم درمان، می‌توانند باعث کاهش وزن، اسهال و تورم شکم شوند.
کرم‌های نواری (Tapeworms) :
کرم‌های نواری معمولاً در مدفوع به شکل قطعات سفید کوچک دیده می‌شوند.
✅ این انگل‌ها از طریق بلعیدن کک‌های آلوده یا شکار حیوانات کوچک منتقل می‌شوند.
✅ می‌توانند باعث کاهش وزن و خارش ناحیه مقعد شوند.
کرم‌های قلابدار (Hookworms) :
کرم‌های قلابدار در دیواره روده چسبیده و از خون حیوان تغذیه می‌کنند که می‌تواند منجر به کم‌خونی شود.
✅ انتقال از طریق بلع تخم‌های انگل یا تماس با خاک آلوده انجام می‌شود.
✅ علائم شامل کم‌خونی، اسهال خونی و ضعف است.
کرم‌های شلاقی (Whipworms) :
این کرم‌ها بیشتر در سگ‌ها دیده می‌شوند و در روده بزرگ زندگی می‌کنند.
✅ باعث التهاب روده، اسهال مزمن و کاهش وزن می‌شوند.
✅ انتقال از طریق مدفوع آلوده رخ می‌دهد.
ژیاردیا (Giardia) :
ژیاردیا یک انگل تک‌سلولی است که در روده زندگی می‌کند.
✅ انتقال از طریق آب و غذای آلوده صورت می‌گیرد.
✅ علائم شامل اسهال مزمن، بی‌حالی و کاهش وزن است.
کوکسیدیا (Coccidia) :
یک انگل تک‌سلولی دیگر که در روده کوچک زندگی می‌کند و بیشتر بچه‌گربه‌ها و توله‌سگ‌ها را درگیر می‌کند.
✅ از طریق مدفوع آلوده یا محیط آلوده منتقل می‌شود.
✅ می‌تواند باعث اسهال شدید و کم‌آبی بدن شود.
علائم شایع عفونت‌های انگلی در سگ‌ها و گربه‌ها :
علائم بسته به نوع و شدت عفونت متفاوت است. شایع‌ترین نشانه‌ها عبارت‌اند از:
- مشکلات گوارشی: اسهال، یبوست، مدفوع خونی یا همراه با مخاط
- کاهش وزن: حتی با وجود اشتهای طبیعی
- استفراغ: گاهی همراه با مشاهده کرم در محتویات معده
- شکم متورم: به‌ویژه در توله‌سگ‌ها و بچه‌گربه‌ها
- کم‌خونی: رنگ‌پریدگی لثه‌ها ناشی از تغذیه انگل از خون
- خارش ناحیه مقعد: حیوان ممکن است خود را روی زمین بکشد
- بی‌حالی و ضعف: به دلیل سوءتغذیه ناشی از انگل‌ها
چگونه انگل‌های گوارشی منتقل می‌شوند؟
انگل‌های گوارشی از راه‌های زیر منتقل می‌شوند:
- خوردن تخم یا لارو انگل‌ها: از طریق خاک، آب یا غذای آلوده
- شکار حیوانات آلوده: مانند پرندگان، موش‌ها یا حشرات
- انتقال از مادر به نوزاد: برخی انگل‌ها از طریق شیر مادر یا در دوران بارداری منتقل می‌شوند.
- تماس با مدفوع آلوده: حیوانات دیگر می‌توانند ناقل باشند.
تشخیص انگل‌های گوارشی در حیوانات خانگی :
دامپزشک از روش‌های زیر برای تشخیص انگل‌ها استفاده می‌کند:
✔ آنالیز مدفوع: بررسی وجود تخم یا لارو انگل
✔ آزمایش خون: برای برخی انگل‌ها که فقط در روده نیستند
✔ معاینه بالینی: بررسی علائم و سابقه حیوان
درمان انگل‌های گوارشی در حیوانات خانگی:
درمان بسته به نوع انگل متفاوت است و شامل موارد زیر می‌شود:
داروهای ضد انگل :
- پرازی‌کوانتل (Praziquantel): برای کرم‌های نواری
- پیرانتل پاموآت (Pyrantel Pamoate): برای کرم‌های گرد
- فنبندازول (Fenbendazole): برای طیف وسیعی از انگل‌ها
مکمل‌های تغذیه‌ای :
برای تقویت حیوان و جبران آسیب‌های ناشی از عفونت، مانند کم‌خونی.
کنترل انگل‌های خارجی :
برای جلوگیری از انتقال کرم‌های نواری، درمان کک‌ها ضروری است.
درمان حمایتی :
در موارد شدید، مانند کم‌آبی بدن یا کم‌خونی شدید، ممکن است نیاز به سرم‌درمانی و ویتامین‌ها باشد.
پیشگیری از انگل‌های گوارشی در حیوانات خانگی :
برای کاهش خطر عفونت، این اقدامات توصیه می‌شود:
✔ داروهای پیشگیری‌کننده: مصرف ماهانه یا دوره‌ای ضدانگل طبق تجویز دامپزشک
✔ کنترل انگل‌های خارجی: استفاده از قطره‌ها، اسپری‌ها یا قلاده‌های ضد کک
✔ مدیریت محیط زندگی: تمیز نگه داشتن جای خواب حیوان و دوری از خاک آلوده
✔ تغذیه سالم: استفاده از غذاهای مطمئن و جلوگیری از شکار حیوانات کوچک
✔ معاینات منظم دامپزشکی: بررسی‌های دوره‌ای و آزمایش مدفوع
آیا انگل‌های گوارشی حیوانات می‌توانند به انسان منتقل شوند؟
بله، برخی انگل‌ها بیماری‌های زئونوتیک ایجاد می‌کنند، مانند:
⚠ توکسوکارا: می‌تواند باعث عوارض چشمی و مشکلات جدی در انسان شود.
⚠ ژیاردیا: ممکن است اسهال شدید در انسان ایجاد کند.
✅ نکات پیشگیری برای انسان:
✔ شستن دست‌ها بعد از تماس با حیوان یا مدفوع
✔ استفاده از دستکش هنگام تمیز کردن جای حیوان
✔ درمان منظم حیوانات خانگی با داروهای ضدانگل
نتیجه‌گیری :
انگل‌های گوارشی یکی از چالش‌های رایج در نگهداری از سگ‌ها و گربه‌ها هستند، اما با مراقبت صحیح، می‌توان از مشکلات ناشی از آن‌ها جلوگیری کرد. پیشگیری، معاینات منظم و رعایت بهداشت محیط، کلید اصلی حفظ سلامت حیوانات خانگی شماست. خیلی ممنون که در مجله ی دامپزشکی ایران زمین همراه ما بودید.
❓ اگر سؤالی درباره انگل‌های گوارشی حیوان خانگی‌تان دارید، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید. تیم ما آماده پاسخگویی به شماست!